Heb je digitale privacy nodig als je niets te verbergen hebt?

Wanneer mensen zien welke maatregelen ik neem om mijn digitale privacy te beschermen word ik vaak raar aangekeken. "Wat heb jij wel allemaal te verbergen?" vragen ze me dan, alsof er een drugsdealer of huurmoordenaar voor hen staat, of alsof ik te veel naar Mr. Robot heb gekeken.

Een begrijpelijke reactie (en een veelvoorkomende, er is zelfs een Wikipedia pagina voor), want als je niets te verbergen hebt, dan heb je niets te vrezen, toch? Het is een gevaarlijke drogreden, want we hebben wel degelijk allemaal iets te verbergen.

Zou jij een vreemde op straat door je foto's laten bladeren, of je WhatsApp geschiedenis laten lezen? Mag jouw partner op eender welk moment jouw zoekgeschiedenis raadplegen?

Kortzichtig

Een ander probleem met "ik heb niets te verbergen" is dat het kortzichtig is. Stel dat je nu een student bent, en in je jeugdige onbezonnenheid gooi je alles zomaar te grabbel op sociale media. Het zal je worst wezen, de wereld ligt aan je voeten en niets kan je stoppen! Tot je echter later in het leven doorgroeit naar een hoge functie waarbij je in de publieke aandacht komt. Plots is er wél interesse in jouw verleden en aangezien je vroeger geen maatregelen hebt genomen, maak je geen al te beste indruk. Het kan je zomaar je job en je carrière kosten. Het beschermen van je privacy betekent dus ook het beschermen van je imago en reputatie.

Bovendien gaat het ook om controle. Wanneer je zegt "ik heb niets te verbergen" zeg je met andere woorden "ik ben een open boek, je mag me alles vragen". Maar je bankgegevens of surfgeschiedenis zal je wellicht niet zo snel delen. Toch doe je dat al jaren, alleen deert het je niet omdat je het niet ziet gebeuren. Het is prima als je niets te verbergen hebt en vrijwillig informatie wil delen, maar dan heb je tenminste een keuze. Jij hoort de controle te hebben over welke informatie je wil delen.

Discriminatie

Er zijn ook nog veel subtielere redenen waarom deze uitspraak niet opgaat. Wanneer mensen (vooral adverteerders) weten wie je bent en wat je belangrijk vindt, dan kunnen ze daar misbruik van maken om munt uit jou te slaan. Je hebt misschien al de verhalen gehoord van reiswebsites die extra doorrekenen als ze zien dat je hun website bezoekt via een Apple-apparaat, omdat ze ervan uitgaan dat je tot de hogere klasse behoort en dus wel wat extra geld kan uitgeven. Zou je dan niet willen dat je die informatie wél verborgen kon houden? De informatie die je ter beschikking stelt kan gebruikt worden om te discrimineren. Bedrijven kunnen je bijvoorbeeld de toegang tot bepaalde services ontzeggen.

Jouw data wordt tegenwoordig door een AI gegooid die vervolgens beslissingen maakt over kredietaanvragen, verzekeringen en sollicitaties. Wil je meer betalen voor jouw levensverzekering omdat jouw data uitwijst dat je naar heavy metal muziek luistert en daardoor wellicht ook een roker bent? Het is een stereotype, maar computers kunnen nu eenmaal niet logisch redeneren en omgaan met nuanceringen.

Alles wat je zegt kan tegen je worden gebruikt

Ik wil niet klinken als een doemdenker, maar we weten tot slot ook niet wat de toekomst brengt. We weten niet wie in de toekomst jouw informatie (met terugwerkende kracht) gaat gebruiken en voor welke doeleinden. Laten we realistisch zijn, er gaat nooit een moment aanbreken waarop je zegt "ik wou dat ik de afgelopen jaren veel meer persoonlijke gegevens van mij openbaar had gemaakt". Het tegengestelde is veel waarschijnlijker. De kans dat je op een later moment spijt hebt dat er zoveel data van jou rondgaat is realistisch, en zoals je weet is die data niet zomaar terug te halen. Alles dat je zegt (ook online) kan tegen jou gebruikt worden. Of om het met de woorden van Cardinal Richelieu te zeggen: "Give me six lines written by the hand of the most honest man, I'll find enough to hang him."

De bekende klokkenluider Edward Snowden vat het mooi samen: "Argumenteren dat je het recht op privacy niet nodig hebt omdat je niets te verbergen hebt, is hetzelfde als zeggen dat je het recht op vrijheid van meningsuiting niet nodig hebt omdat je niets te zeggen hebt".

Een maatschappij zonder identiteit

Het gebrek aan digitale privacy zorgt zelfs voor een beperkte vrijheid van meningsuiting. Als je weet dat iedereen meekijkt begin je je anders te gedragen, je wil niet afwijken van wat "normaal" is. Op die manier komen we in een maatschappij waar de status quo niet meer wordt uitgedaagd en waarop individuen zeggen wat als "correct" wordt gezien en niet wat hun eigen mening is. Privacy is onontbeerlijk voor het ontwikkelen van een eigen identiteit.

Kortom, we hebben misschien niets te verbergen, maar we hebben een heleboel te verliezen.